Gdyby poszukiwać cech odróżniających Ryu-te od innych stylów Karate, należałoby przede wszystkim zwrócić uwagę na kata. Na pierwszy rzut oka same kata nie wyróżniają tego systemu od wielu innych, gdyż obowiązują w nim formy na podstawowym poziomie powszechnie znane i są to: trzy kata Naihanchi, TomariSeisan, pięć kata Pinan, Passai, Kusanku oraz Niseishi. Mistrz TaikaSeiyuOyata (10 Dan) naucza jednak kata w odmienny sposób niż jest to powszechnie praktykowane, a dochodzenie do prawdy ukrytej w formach jest podstawowym wyróżnikiem Jego systemu.
W czym tkwi różnica?
W dawnych czasach sposób przekazu sztuk walki na Okinawie nie miał charakteru publicznego nauczania w szkołach dostępnych dla wszystkich. Różnorodne systemy były sekretem rodów samurajskich, a nauczanie odbywało się raczej z ojca na syna, bądź na wybranego ucznia, który spełniał odpowiednie kryteria osobowości, który nadawał się, aby podźwignąć ciężar rozwijania i przekazania wielowiekowej tradycji dalszym pokoleniom. W czasach, kiedy znajomość sztuk walki warunkowała przeżycie, trudno sobie wyobrazić publiczne ukazywanie tajników swoich umiejętności każdemu od “pierwszego spotkania”. Byłoby to wytrąceniem sobie samemu oręża z ręki. Kata były najistotniejszym elementem sztuki walki. Były i są swego rodzaju szyfrogramem skrywającym najgłębsze tajniki danego systemu, są zapisem wszelkich technik bojowych, sposobów poruszania się, odpowiedniego używania siły oraz zmian tempa. Aby poznać tak wielki ładunek treści zawartych w kata nie można było przekazać wszystkiego tego na raz. Forma musiała się rozwijać od prostszych ruchów do coraz bardziej zaawansowanych. Miało to na celu wprowadzanie adepta stopniowo w system zgodnie z tym co jest w stanie wykonać. Jednocześnie był to dobry sposób naturalnej selekcji, gdyż kolejno wprowadzane ruchy, zmiany tempa i inne zmiany nie były pokazywane “kawa na ławę”. Mistrz w miarę postępów ucznia dodawał pewne ruchy nie tłumacząc ich od razu, a zauważenie ich i dojście do nich należało do adepta. Był to swoisty trening oka i nauka spostrzegawczości niezbędnej w walce. Jeżeli ktoś nie mógł sobie poradzić z ciągłymi zmianami w kata, nie mógł zauważyć drobnych zmian i nowych ruchów, nie zauważyłby również ich u przeciwnika w realnej walce. Takie intuicyjne poznawanie sztuki walki powoduje znacznie głębsze zrozumienie technik – zrozumienie “ciałem”, a nie “słowami”. Jednocześnie nauczający bardzo stopniowo odkrywał swoje atuty, a biorąc pod uwagę, że sam się również rozwijał to na ogół za życia mistrza uczeń nie mógł dojść do jego doskonałości.
W systemie Mistrza Oyaty można powiedzieć o pięciu poziomach kata. Rzecz jasna nie są to ścisłe granice, a raczej charakterystyczne cechy danych etapów.
Pierwszy poziom to najprostsze nauczenie ruchów kata w celu zapamiętania układu.
Na drugim etapie ćwiczy się kata w niskich, długich pozycjach. Ruchy rąk są obszerne, poszerzające zakresy ruchu ćwiczących, rozciągające mięśnie. Bloki wykonywane są szeroko, wycofuje się ręce głęboko w tył. Na tym etapie kata ćwiczy się z niewielką szybkością natomiast z dużą siłą. Jest to etap, w którym w zasadzie wypracowuje się poprawne pozycje i przygotowuje ciało do ćwiczeń.
W kolejnym etapie rezygnuje się z mocnego ćwiczenia na rzecz znacznie większej szybkości. Pozycje stają się krótsze i wyższe. Bloki nie są już tak otwarte, zamiast tego zaczynająiść bardziej w kierunku przeciwnika i zaczynają zawierać pośrednie techniki pomiędzy podstawowymi ruchami, niektóre przejścia zaczynają być równocześnie podcięciami.
W czwartym etapie pracuje się nad gibkością ciała, połączeniem ruchów twardych i miękkich oraz osiągnięciem całkowitej kontroli umysłu nad ciałem. Niektóre ruchy w kata zostały stworzone, aby je wykonywać wolno, a inne szybko, dlatego też odpowiedni timing, czyli zmiany szybkości wykonywania poszczególnych sekwencji oraz zmienny rytm ćwiczenia są celem tego poziomu . Ten sposób ćwiczenia ma przygotować do spontanicznie odpowiedniej reakcji – szybkości, pozycji, balansu ciała – w sytuacji realnego zagrożenia. Co wymaga bardzo głębokiego opanowania własnego ciała. Ruchy na tym poziomie są bardzo bliskie ruchów w realnej walce.
Piąty, ostatni poziom ma na celu zdobycie kompletnej wiedzy o ruchach kata oraz zjednanie umysłu z ciałem dla naturalnego wykonywania technik. Na tym etapie dochodzą dokładne i precyzyjne ruchy ściśle związane z praktycznym zastosowaniem. Każdy ruch zawiera elementy defensywne jak i ofensywne, nie ma żadnych nieuzasadnionych elementów. Wiele mocnych, spontanicznych ruchów zaczyna być wpisanych w ruch po okręgu. Doskonali się uzyskiwanie naturalnej siły, szybkości, balansu i timingu. Wyostrzanie ruchów kata na tym poziomie można przyrównać do ostrzenia klingi miecza. W tym etapie rozumienie interpretacji ruchów kata musi iść w parze ze sprawnością fizyczną. Jest to ostatni etap budowania trwałych fundamentów prowadzących do właściwego rozumienia Sztuki Walki.
Ten sposób nauczania wyróżnia system Mistrza Oyaty z pośród wielu systemów okinawskiego Kempo. Należy dodać, że niezależnie od etapu ruchy kata ulegają ciągłym modyfikacjom. Uczniowie na wysokim poziomie uczą się trzynastego i czternastego kata (SHI HO HAPPO NO TE I i II) występującego wyłącznie w tym systemie.Jest to kata o wyraźnie chińskim rodowodzie i ekspresji ruchów. Jest to kluczowa forma dla tej szkoły, a przez pryzmat tego kata cała reszta nabiera sensu. Jak powiedział Mistrz Oyata “pierwsze 12 kata jest jak samochód, a forma 13-ta jest jak paliwo do niego”.
Niewielu ludzi posiada tak głęboką wiedzę, aby rozumieć najgłębsze znaczenia form, gdyż przekaz o najwyższych poziomach kata i ich interpretacjach docierał jedynie do bardzo nielicznej garstki uczniów – spadkobierców systemu. Wiedza ta pozwala wyprowadzić zdecydowanie bardziej zaawansowane interpretacje, a to jest kluczem do poznania najgłębiej skrywanych i najstarszych technik. Niezwykła waga rozumienia kata i bardzo głęboka penetracja form, leżą u podstaw tradycyjnego karate jakim jest rodzinny system Ryu -Te i jego najwyższa forma Oyata Shin Shu Ho.